مدیریت رفتار سازمانی چیست و چگونه کار می کند؟

فعالیت های سازمان ها به طور کلی متمرکز بر بهبود کارایی و سودآوری است. برای نمونه یکی از مسائلی که در حال حاضر صاحبان مشاغل توجه ویژه ای به آن نشان می دهند، افزایش اشتغال کارآمد کارکنان در محیط کاری است و با وضع سیاست هایی به خصوص، امکان دست یابی به این مهم را محقق می کنند. این گونه سیاست ها و برنامه ریزی ها در نهایت سبب ایجاد انگیزه برای کارکنان شده که خود بر میزان کارایی و سودآوری سازمان تأثیرگذار خواهد بود. راهکار دیگری که برای تحقق این هدف وجود دارد، استفاده از مباحث موجود در زمینه مدیریت رفتار سازمانی است که در آن با استفاده از رویکردی که بیشتر بر پایه تحقیقات علمی استوار است، سعی بر محقق کردن اهداف سازمان می شود.

اما مدیریت رفتار سازمانی به چه معنا است و چه کاربردی دارد؟ با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در این باره در اختیارتان قرار دهیم.

مدیریت رفتار سازمانی چیست؟

در مدیریت رفتار سازمانی از اصول و قواعد موجود در علوم رفتاری برای بهبود فعالیت های افراد و گروه ها در محیط های تجاری، صنعتی و دولتی استفاده می شود. این اصول و قواعد بر پایه مقاله ای با نام خدمات روان شناسی حاصل می شوند که از مهمترین انتشارات اتحادیه روان شناسی آمریکا به شمار می رود.

به عبارت دیگر می توان گفت که مباحث موجود در مدیریت رفتار سازمانی ترکیبی است از مباحث علوم رفتاری و مباحث مطرح شده در زمینه بهسازی شرایط کاری در محیط های سازمانی.

مدیریت رفتار سازمانی ریشه در تحقیقات و مطالعات تحلیل رفتار کاربردی دارد که در آن هدف افراد متخصص طراحی و توسعه تکنیک هایی است که با استفاده از آن ها بتوان در حوزه های مختلف، رفتار اجتماعی تأثیرگذاری پدید آورد. تحلیل رفتار کاربردی یکی از سه شاخه اصلی تحلیل رفتاری، یا علوم رفتاری شناخته می شود.

همانند تحلیل رفتار کاربردی، در مدیریت رفتار سازمانی هم هدف اولیه این است که برنامه ریزی هایی کاربردی صورت گیرد که با استفاده از آن ها بتوان تغییرات دلخواه را در چگونگی رفتار لحاظ کرد و در مباحث مربوط به آن بیش از آن که توجه بر خصوصیات رفتاری کارکنان کارآمد باشد، سعی بر آن است تا روش هایی مورد استفاده قرار بگیرند که با استفاده از آن ها بتوان کارایی کارکنان را بیشتر و بهتر کرد.

پیشرفت های حاصل شده در مدیریت رفتار سازمانی سبب شده تا آن را به سه زیرمجموعه تخصصی تر تقسیم بندی کنند. در ادامه توضیحاتی در مورد هر یک از این زیرمجموعه ها عنوان خواهد شد:

مدیریت اجرایی

زیرمجموعه اول است که در آن با استفاده از اصول و قواعد رفتاری سعی بر مدیریت چگونگی فعالیت کارکنان می شود. در گذشته مدیریت اجرایی به عنوان همان مدیریت رفتار سازمانی شناخته می شد، اما این روند با تغییر مواجه شده و در حال حاضر حوزه ای جداگانه به آن اختصاص داده شده است.

تحلیل سامانه ها یا سیستم ها

زیرمجموعه بعدی است که هدف اولیه در آن تحلیل و تعدیل فرایندهای مختلف سازمان، به منظور سودرسانی بیشتر برای سازمان است. در این زیرمجموعه توجه معطوف به این مسئله است که افراد و گروه های فعال در سازمان، چگونه قادر خواهند بود با انجام وظایف مرتبط به یکدیگر محصولاتی تولید کنند (یا خدمتی ارائه کنند) که در نهایت برای سازمان مفید باشد.

ایمنی رفتاری

زیرمجموعه آخر است که اخیرا توجه زیادی به آن نشان داده شده است و هدف اصلی در آن تحلیل و بهبود محیط کاری است تا آسیب های وارد شده به کارکنان تا جای ممکن کاهش یافته و رفتار ایمن ترویج پیدا کند.

مدیریت رفتار سازمانی چگونه کار می کند؟

مباحث و مطالعه های صورت گرفته در مدیریت رفتار سازمانی بیش از هر چیز دیگری متمرکز بر آن دسته از فعالیت هایی است که مستقیما فعالیت های انجام گرفته در سازمان را تحت تأثیر قرار می دهند. همچنین مداخلاتی هم در این مباحث مطرح شده اند که با استفاده از آن ها کارکنان قادر به تعدیل و اصلاح رفتاری در محیط های سازمانی باشند. درادامه توضیحات بیشتری درباره این مداخلات داده خواهد شد.

الگوی مداخلات موجود در مدیریت رفتار سازمانی

این مداخلات به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند: مداخلات بر پایه پیش درآمد و مداخلات بر پایه نتایج. فعالیت های صورت گرفته در مداخلات بر پایه پیش در آمد عبارتند از:

• شفاف سازی یا تصریح وظایف که شامل مشخص کردن وظایف کارکنان برای آن ها می شود.
• اصلاح یا تعدیل تجهیزات که شامل تغییر دادن و بهبود تجهیزاتی می شود که کارکنان برای انجام وظایف خود مورد استفاده قرار می دهند.
• مشخص کردن هدف که شامل تأیین هدف از انجام فعالیت ها و پاداشی می شود که برای دست یابی به هدف در نظر گرفته شده است.
• آموزش که شامل شناخت دانش، مهارت یا قابلیت نه چندان کافی کارکنان، و بهبود آن می شود.

مداخلات بر پایه نتایج نیز شامل فعالیت های زیر می شود:

• بازخورد که شامل در اختیار گذاشتن اطلاعات فعالیت های گذشته در اختیار کارکنان می شود و بسته به نوع این اطلاعات (گفتاری، نوشتاری یا تصویری) و کسی که وظیفه انتقال آن ها را به عهده گرفته است (ناظر بخش، مشاور تحقیقات یا یکی از خود کارکنان) متفاوت خواهد بود. انتقال بازخورد رایج ترین مداخله ای است که در مدیریت رفتار سازمانی انجام می گیرد.
• انگیزه های مالی و غیر مالی که شامل در نظر گرفتن دستمزد، مزایا و دیگر پاداش های معمولی می شود که پس از انجام گرفتن وظایف در اختیار کارکنان قرار خواهد گرفت.

مراحل مشاوره در مدیریت رفتار سازمانی

در این قسمت شما را با رایج ترین مراحلی آشنا می کنیم که در حین مشاوره در مدیریت رفتار سازمانی مد نظر قرار می گیرند. این مراحل با توجه به همان مقاله خدمات روان شناسی تنظیم شده است که در ابتدای مقاله توضیحاتی در موردش ارائه شد.

۱- مشخص کردن نتایج کلیدی

در این مرحله فرد متخصص یا محقق با همکاری مدیران و هیئت اجرائی سازمان اقدام به مشخص کردن اهداف و نتایجی می کنند که از انجام فعالیت ها مد نظر دارند.

۲- مشخص کردن جزئیات

در این مرحله اقدام به مشخص کردن مهمترین فعالیت ها (یا رفتارها) و اهداف کوتاه مدتی می کنند که برای تحقق هدف نهائی و نتیجه مطلوب لازم و ضروری هستند.

۳- توسعه سامانه ای (یا سیستمی)

برای ارزیابی و سنجش: ارزیابی ها و سنجش هایی که در این مرحله صورت می گیرد اطلاعاتی کارآمد درباره نتایج فعالیت های صورت گرفته در اختیار مدیران قرار می دهد و علاوه بر این، مبنایی برای مقایسه فراهم می کند که می توان در فعالیت های آتی از آن استفاده کرد.

۴- شناسایی مشکلات

در این مرحله فرد متخصص به مدیران آموزش می دهد که چگونه با پرس و جو کردن و نظارت بر محیط کاری، اقدام به شناسایی علل مختلف نقص های احتمالی در پیشبرد فعالیت ها کنند.

۵- توسعه و به کارگیری راه چاره

این مرحله پس از پایان ارزیابی ها عملی می شود و در آن فرد متخصص با استفاده از اطلاعات حاصل شده و با همکاری مدیران اقدام به چاره سازی برای مشکلات و نقص های احتمالی می کند.

۶- ارزیابی عوامل (اثرات)

این مرحله پایانی کار است. معمولا نتایج فعالیت ها قبل، بعد و به هنگام پیاده سازی راه حل ها مورد ارزیابی قرار می گیرند. حداقل سه نوع نتیجه وجود دارد که برای فرد متخصص در مدیریت رفتار سازمانی حائز اهمیت است: نتایج تغییر رفتاری، نتایج پذیرفتن راه حل و نتایج صرفه جویی در هزینه ها.

مدیران، هیئت اجرایی سازمان ها و دیگر صاحبان مشاغل، همگی می توانند با استفاده از تخصص های موجود در علوم رفتاری اقدام به بهسازی فعالیت ها کنند و در نهایت نتایج مطلوب را از فعالیت هایشان به دست بیاورند. مدیریت رفتار سازمانی یکی از چندین ابزار و راهکارهایی است که می توان در مسیر دست یابی به اهداف سازمان ها از آن استفاده کرد.

مطالب مشابه در این سایت

اهمیت رفتار سازمانی چیست؟ ۵ مدل اساسی مدیریت رفتار سازمانی برای موفقیت کسب و کارها رفتار سازمانی چیست و چه کاربردی در سازمان ها و شرکت ها دارد؟ تاثیر آموزش رفتار سازمانی در موفقیت سازمان چگونه کارمندان با انگیزه تری برای موفقیت سازمانی داشته باشیم؟ چگونه کارمندانمان را مدیریت کنیم؟ مدیریت زندگی شخصی چرا و چگونه؟ چرا مدیریت زمان مهم است؟ اهمیت هوش هیجانی در مدیریت موفقیت در زندگی شخصی چیست و چگونه می توان به آن دست یافت؟ ۱۰ روش مدیریت پول و تنظیم بودجه برای مدیریت بهتر هزینه های زندگی هوش هیجانی در مدیریت چه تاثیری دارد؟ (آنچه که مدیران موفق باید بدانند)